Δωδεκάνησα. Λαϊκός πολιτισμός (Παλαιoβιβλιοπωλείο)

Η μελέτη που ακολουθεί, αποτελεί το επεξεργασμένο (και συμπληρωμένο με τις απαραίτητες σημειώσεις και εικαστικό υλικό) κείμενο εισήγησης, που έγινε στο Αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, στις 8 Μαρτίου 1996, σε Επιστημονική Εκδήλωση του Συλλόγου Γυναικών Δωδεκανήσου Αττικής "Δωδεκανησιακή Μέλισσα" και της Εταιρείας των Φίλων του Πολεμικού Μουσείου. Η Εκδήλωση οργανώθηκε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 48 χρόνων από την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα και 65 χρόνων από την ίδρυση της "Δωδεκανησιακής Μέλισσας". Το θέμα όπως έχει διατυπωθεί, χρειάζεται πρώτα μια (σύντομη) διευκρίνιση σχετικά με τις βασικές αρχές της επιστήμης του λαϊκού πολιτισμού. [. . .] "Αντικείμενο της Λαογραφίας, με ένα σχεδόν μονολεκτικόν ορισμό, είναι ο λεγόμενος λαϊκός πολιτισμός". Ο γενικός αυτός ορισμός υποδηλώνει εντούτοις διττή ερευνητική κατεύθυνση. Η μία σχετίζεται με την έρευνα και μελέτη των πολιτισμικών εκδηλώσεων των κατώτερων κοινωνικών τάξεων (πάντως όχι αποκλειστικά) των αστικών περιοχών. Η άλλη, με την οποία εξ άλλου ξεκίνησε η επιστήμη της Λαογραφίας, εξετάζει το σύνολο των εκδηλώσεων των αγροτικών πληθυσμών. Οι πληθυσμοί αυτοί διακρίνονται - πολύ περισσότερο στο παρελθόν, αλλά και σήμερα, συγκριτικά με τους αστικούς πληθυσμούς - από ένα συντηρητικό πνεύμα και είναι προσηλωμένοι στα «παραδεδομένα» του εθιμικού παρελθόντος. Κριτήριο της ιδιαιτερότητας των πληθυσμών της υπαίθρου αποτελούσε ασφαλώς η απουσία εγκύκλιας, όπως λέμε, μόρφωσης, την οποία, σε μιαν ορισμένη ιστορική περίοδο, δεν μπορούσαν να αποκτήσουν. Γι' αυτό και θεωρείται από ορισμένους ερευνητές βασικό γνώρισμα του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού η προφορική παράδοση. [. . .]